BTİ MDB ölkələri üzrə zona bölməsinin rəhbəri Orozobek Kayıkov: “Son bir neçə ildə Azərbaycanın İKT sektoru bütün istiqamətlər üzrə yaxşı nəticələr əldə edib”

Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqının MDB ölkələri üzrə fəaliyyəti, həyata keçirilən işlər və gələcək planlar barədə nə deyə bilərsiniz?

Əlbəttə, Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqının MDB ölkələri üzrə zona bölməsinin rəhbəri kimi səlahiyyətimiz haqqında məmnuniyyətlə qısa məlumat verərəm. Biz, BTİ-yə üzv dövlətlərin 2010-cu ildə Hindistanda keçirilən telekommunikasiyanın inkişafı üzrə ümumdünya konfransında təsdiq etdiyi proqramlar çərçivəsində fəaliyyət göstəririk.

O vaxt 5 proqram təsdiq olunub:

İnformasiya-kommunikasiya infrastrukturunun və texnologiyaların inkişafı.

Kibertəhlükəsizlik, İKT-nin əlavələri və IP əsasında şəbəkələrlə bağlı məsələlər.

Əlverişli mühitin yaradılması.

Potensialın yaradılması və rəqəmsal texnologiyalar ilə əhatə olunması.

Daha az inkişaf etmiş ölkələr və xüsusilə ağır vəziyyətdə olan ölkələr üçün, habelə fövqəladə hallarda elektrik rabitə və iqlim dəyişməsinə uyğunlaşmaq üçün.

Bizim bütün səlahiyyətimiz adıçəkilən proqramlar və regional təşəbbüslər əsasında qurulur. Onlar həddindən artıq çoxdur. Rəhbərlik etdiyim qurumda insan resurslarının məhdud olmasına baxmayaraq, böyük işlər həyata keçiririk. Layihələr, seminarlar, forumlar, MDB ölkələri üçün tədris seminarları, MDB ölkələri və Gürcüstana texniki və ekspert yardımı, internet mərkəzlərin yaradılması və s. Böyük məmnuniyyətlə məlumat vermək istəyirəm ki, biz praktiki olaraq bütün regional layihələri başa çatdırmışıq və onlar MDB ölkələri və BTİ tərəfindən çox yüksək qiymətləndirilib. Biz ildə iki dəfə görülən işlər barədə təfsilatı ilə MDB ölkələri, Regional Rabitə Birliyinin İcraiyyə Komitəsini məlumatlandırırıq.

2014-cü ilin 14-16 oktyabr tarixində Bakıda dünyanın 14-dən çox ölkəsindən, təxminən 70 nəfərin iştirakı ilə "Mobil ödənişlər üzrə Regional təşəbbüs"ün həyata keçirilməsi başa çatıb. Bizdə və MDB ölkələrində quraşdırılan videokonfrans rabitədən istifadə etməklə tədbir keçirildiyi təqdirdə isə iştirakçıların sayı 150 nəfəri üstələyir. Bu sistem rəhbərlik etdiyim qurumda virtual yığıncaqların tətbiqi üzrə MDB ölkələrinin regional təşəbbüsünün həyata keçirilməsi çərçivəsində quraşdırılıb. Beləliklə, çox böyük iş görülüb. Buna, yalnız MDB ölkələri rabitə administrasiyalarının, BTİ-nin D sektoru üzvlərinin, ayrı-ayrı insanların dəstəyi, habelə bizim qurumun əməkdaşlarının səyləri nəticəsində nail olmaq mümkün olub. Biz cəmi üç nəfərik.

Hal-hazırda 2015-ci il üçün Əməliyyat planı təsdiqlənib və ən yaxın günlərdə bizim 2015-ci il üçün planlarımız haqqında ətraflı məlumat veriləcək. Bir-iki regional təşəbbüsün həyata keçirilməsini planlaşdırırıq.

Azərbaycanda telekommunikasiya sektorunun inkişafını necə qiymətləndirirsiniz? Bu sahədə ölkədə həyata keçirilən milli və regional layihələr barədə fikriniz necədir?

Sizin uğurlarınız müsbət təsir bağışlayır. Son bir neçə ildə Azərbaycanın İKT sektoru bütün istiqamətlər üzrə yaxşı nəticələr əldə edib – mobil internet istifadəçilərinin sayındakı artımı və genişzolaqlı internetə çıxışı imkanlarının genişləndirilməsi, hər 100 ev təsərrüfatına düşən internet istifadəçilərinin sayının artımı müsbət haldır. Mən sizin ölkədə regional səviyyədə həyata keçirilən layihələrin yalnız bir qismi ilə tanışam. Onlar yaxşı potensiala malikdir, lakin işləmək lazımdır. Çünki İKT bazarı kifayət qədər sıxdır və güclü rəqabət mövcuddur, xüsusilə regional və beynəlxalq səviyyədə, ona görə də təkcə istəyin olması kifayət etmir. Elə hallar olur ki, layihənin keçirilməsi üçün pul da var, hətta o həyata keçirilib, lakin gözlənilən nəticə əldə olunmayıb. İstənilən layihənin əsasında biznes marağı, yəni gəlir əldə etmək məsələsi durmalıdır. Bu mənim, bir peşəkar rabitəçi kimi şəxsi fikrimdir.

Beynəlxalq telekommunikasiya İttifaqı, habelə Ümumdünya İqtisadi Forumu İKT-nin inkişafı üzrə hər il hesabatlar hazırlayır. MDB-nin digər ölkələri ilə müqayisədə bizim ölkənin sektor üzrə göstəricilərini necə xarakterizə etmək olar?

Maraqlı sualdır. Son illər ölkələrin bu hesabatlara marağı xeyli artıb. Mən Tbilisidə keçirilən İKT-nin indikatorları üzrə BTİ-nin ümumdünya simpoziumundan (WTIS-14) təzəcə qayıtmışam. Gürcüstan ilk dəfə idi ki, BTİ-nin belə qlobal tədbirinə ev sahibliyi edirdi. Tədbirdə 79 BTİ-yə üz dövlətlərdən 250, özəl sektor və BMT-nin təşkilatlarından 15 nümayəndə iştirak edirdi. Eyni zamanda 13 VİP şəxs, Gürcüstanın baş naziri və nazirləri də tədbirə qatılmışdı. BTİ burada özünün "İnformasiya cəmiyyətinin ölçülməsi - 2014" toplusunun təqdimatını keçirdi. Azərbaycanda isə belə qlobal tədbirlər vaxtaşırı keçirilir.
"ICT Development Index" (IDI) sektorun əsas göstəricilərinin əks olunduğu indeksdir. Azərbaycan 64-cü yerdə qərarlaşıb, 2012-ci illə müqayisədə bir pillə irəliləyib. Ölkənizin İKT sektorunun dinamik inkişafı istiqamətində davamlı səylərini görürəm. Yeganə onu demək istəyirəm ki, məlumatlar vaxtında dolğun və obyektiv şəkildə təqdim olunmalıdır. Biz reytinqlər yox, real nəticə üçün işləməliyik. Biz mətbuat konfransını keçirdib bu məsələnin daha ətraflı müzakirə edilməsini planlaşdırırıq. Tədbirin tarixi və vaxtı yaxın zamanda müəyyənləşdiriləcək və hamıya məlumat veriləcək. Sərəncamınızda olan videokonfrans sistemi vasitəsilə siz də tədbirdə iştirak edib, istənilən suallarınızı verib, cavablarını ala bilərsiniz. Biz bu tədbiri hər il keçirdirik, ölkələrin ona marağı çox böyükdür.

Azərbaycanın Sizin təmsil olunduğunuz qurumla əməkdaşlığı hansı layihə və təşəbbüslərin həyata keçirilməsində daha çox özünü büruzə verir? Bu günədək hansı birgə təşəbbüslər həyata keçirilib və yaxın gələcək üçün planlar nədən ibarətdir?

Biz hər zaman Azərbaycanın Rabitə administrasiyasından dəstək görmüşük. Hər il BTİ-nin ən azı bir tədbiri sizin ölkənizdə keçirilir. Lakin sizin potensialı, habelə Azərbaycanın BTİ Şurasına üzv seçilməsini nəzərə alaraq, mən daha sıx əməkdaşlığa, regiondakı fəaliyyətin dəstəklənməsinə ümid bəsləyirəm. Regionda daha az potensiala malik olan ölkələr mövcuddur.
Dəvətə və maraqlı suallara görə sizə minnətdarlığımı bildirirəm, zənn edirəm ki, əməkdaşlığın səviyyəsi kifayət qədər yüksəkdir, lakin daha da genişləndirmək üçün imkanlar mövcuddur.

Təşəkkür edirəm.